Ścieżka przyrodnicza "Przez wąwozy i klify Rozewia"
Ścieżka umożliwia poznanie specyfiki nadmorskiego krajobrazu, charakterystycznej roślinności oraz upamiętnia wydarzenia historyczne związane z Rozewiem. Rozpoczyna się i kończy przy latarni morskiej w Rozewiu. Ma długość 4,5 km, na trasie znajduje się 19 przystanków oznakowanych numerowanymi kołkami.
Obok pierwszego przystanku znajduje się parking samochodowy, można też tu dojść pieszo z Jastrzębiej Góry lub Chłapowa.
Przystanek 1 - Latarnia morska im. Stefana Żeromskiego w Rozewiu
Na Rozewiu od wczesnego średniowiecza rozwinęła się tradycja palenia ognisk ostrzegawczych dla rybaków i kupców płynących do Gdańska. Tutejsza latarnia morska jest jedną z najstarszych latarni na polskim wybrzeżu - została zbudowana w 1821 roku. Ma wysokość 32,7 m, a jej światło widać z odległości 33 mil morskich (46 km).
Latarnia w Rozewiu jest do dziś użytkowana, znajduje się tu także niej Muzeum Latarnictwa. Jedną z części ekspozycji jest tzw. pokój Żeromskiego, w którym pisarz przebywał w latach 1922-30, tworząc m.in. zbiór opowiadań "Wiatr od Morza".
Przystanek 2 - Aleja lipowa - ul. Leona Wzorka
Aleję tworzą ok. 70-letnie okazy lipy drobnolistnej. Nazwa ulicy upamiętnia postać pierwszego latarnika - Leona Wzorka. Obsługiwał on latarnię w latach 1920-1939, przyjaźnił się z generałem Hallerem i Stefanem Żeromskim. Po wojnie stanowisko latarnika obejmowali kolejno brat, synowie oraz wnuk Wzorka.
Przystanek 3 - Drzewa pomnikowe
Rosną tu dwa wiekowe drzewa objęte ochroną pomnikową - dąb szypułkowy i buk zwyczajny. Ich wiek jest oceniany na przeszło 200 lat i są świadectwem składu gatunkowego lasów na tym terenie.
Przystanek 4 - Autostrada słońca
Szosa łącząca Władysławowo z Jastrzębią Górą powstała w latach 1928-1931. Zbudowana została przez warszawską firmę z miejscowych materiałów - piasku i żwiru pochodzącego z okolic Krokowej i Cetniewa, a pokryto ją kostką bazaltową pochodzącą z wołyńskiwgo kamieniołomu. Po uroczystym otwarciu w 1931 roku zyskała nazwę "bulwaru nadmorskiego" lub "autostrada del sol" - autostrada słońca.
Przystanek 5 - Łebski Żleb
Jest to jeden z trzech największych wąwozów erozyjnych w północnej krawędzi Kępy Swarzewskiej. Jego dnem okresowo płynie strumyk, wpływający na procesy erozyjne wąwozu.
Przystanek 6 - Bór sosnowy w Łebskim Żlebie
Górny odcinek Łebskiego Żlebu jest niezbyt głęboko wcięty i porośnięty borem sosnowym. Jest to drzewostan pochodzenia sztucznego, posadzony na żyźniejszym siedlisku w zastępstwie lasu bukowego.
Przystanek 7 - Las bukowy w Łebskim Żlebie
Dolna część żlebu jest głębsza i szersza, pokryta jest lasem bukowym. Południowo-wschodnie zbocze stanowi granicę rezerwatu "Przylądek Rozewski".
Przystanek 8 - Ujście strumyka do morza
Strumyk ma długość kilkuset metrów, do ujścia pokonuje 50 metrów różnicy poziomów. Przy silnych opadach strumyk przyjmuje formę warkoczowego cieku o przeplatających się ramionach.
Przystanek 9 - Opaska betonowa chroniąca klif
Przylądek Rozewski od wieków podlegał intensywnej abrazji. Dawny brzeg morski w tym miejscu sięgał zapewne kilka kilometrów dalej na północ. W 1927 roku zbudowano betonową opaskę o długości ok. 800 m, od tego czasu klif stał się martwy - przestał się cofać.
Jest to również miejsce ważne dla historii Polski - odbyły się tu dwie bitwy morskie floty gdańskiej z okrętami krzyżackimi, przymusowe lądowanie króla Zygmunta III Wazy (1598) oraz lądowanie wojsk szwedzkich w okresie "potopu".
Przystanek 10 - Bukowy las pomorski
Zbocza i obniżenia terenu są porośnięte przez buczynę pomorską. W drzewostanie obok buka domieszkowo występuje jawor. W runie występuje marzanka wonna, fiołek leśny, gwiazdnica wielkokwiatowa, kukułka plamista, wawrzynek wilczełyko, jaskier kaszubski.
Przystanek 11 - Bukowy las na zboczu
Na stromym zboczu można zaobserwować wariant zboczowy buczyny pomorskiej. Charakterystyczne gatunki dla tego zbiorowiska to kostrzewa leśna, paprotka zwyczajna, czerniec gronkowy, trzmielina europejska.
Przystanek 12 - Pomniki wydarzeń historycznych
Znajdują się tu dwa pamiątkowe obeliski. Pierwszy z nich upamiętnia żołnierzy poległych w 1920 r. podczas walk o Rozewie, drugi - polskich lotników z 1939 roku.
Przystanek 13 - Martwy klif
W obrębie klifu rozewskiego utworzono system studzienek i drenów, które odprowadzają wodę z wysięków do betonowej opaski. Chroni to rozewski klif i przeszło 200-letni drzewostan bukowy przed tworzeniem się osuwisk na stromym zboczu.
Przystanek 14 - Żyzny grąd niski
Zbiorowisko to pokrywa przymorską równinę akumulacyjną między opaską betonową a zboczem. Grądy występują na stosunkowo wilgotnych siedliskach i charakteryzują się bogatym, wielogatunkowym składem. Na Rozewiu w drzewostanie grądu dominuje buk, domieszkowo występuje dąb szypułkowy, jawor, wiąz szypułkowy. Drugie piętro drzewostanu tworzy grab, podszyt składa się z krzewów leszczyny i porzeczki czerwonej. W runie występują m.in. gatunki objęte ochroną - listera jajowata i marzanka wonna.
Przystanek 15 - Kamienista plaża u podnóża klifu
Wąska, kamienista plaża jest utworzona z materiału wypłukanego z klifu wysoczyzny morenowej. Taka plaża jest charakterystyczna dla klifów zbudowanych z glin zwałowych. Najpowszechniej występują tutaj różnej wielkości kawałki granitów, poza tym można tu spotkać dioryty, porfiry, gnejsy, kwarcyty, piaskowce. Można także znaleźć tu kawałki wapieni z różnego rodzaju skamieniałościami. Obok skał występują tu także okruchy minerałów (głównie kwarc w różnej postaci) oraz kamienie półszlachetne - agaty, granaty, ametysty.
Przystanek 16 - Wylot Lisiego Jaru
W tym miejscu według podań przymusowo wylądował król Zygmunt III Waza, kiedy to silne sztormy w listopadzie 1598 roku przerwały mu wyprawę związaną z utrzymaniem tronu w Szwecji. U wylotu wąwozu rosną buki o ciekawym, skarlałym pokroju.
Przystanek 17 - Boczna dolinka Lisiego Jaru
Boczna dolinka połączona z Lisim Jarem charakteryzuje się dużym spadkiem, intensywny spływ wód opadowych i roztopowych powoduje silną erozję wgłębną. Zbocza dolinki sa strome i wysokie, a dno pokryte głazami.
Przystanek 18 - Bukowe zbocza Lisiego Jaru
Zbocza lisiego Jaru porasta kwaśna buczyna pomorska. Zajmuje ona siedliska uboższe, jest zbiorowiskiem charakterystycznym dla krawędziowych obszarów wysoczyzn morenowych. Runo jest mszyste , z rzadka występuje szczawik zajęczy i kosmatka.
Przystanek 19 - Obelisk nad Lisim Jarem
W latach 20. ustawiono tu obelisk upamiętniający lądowanie Króla Zygmunta III Wazy na wysokości Lisiego Jaru. Następnie król przeszedł wąwozem do Chłapowa, a później skierował się do pałacu w Krokowej.
Ścieżka przyrodnicza po "Torfowych Kłylach"
Ścieżka wytyczona jest na południowo-zachodnim krańcu Jastarni, na obszarze użytku ekologicznego "Torfowe Kłyle". Przebiega przez kompleks łąk i dawnych pastwisk położonych nad Zatoką Pucką. Ma długość 2 km, na jej trasie znajduje się siedem ponumerowanych przystanków. Najlepszym okresem zwiedzania ścieżki są miesiące od maja do października.
Przystanek 1 - Zastępczy las brzozowy po olsie
Pierwotnie występował tutaj ols - zbiorowisko leśne z panującą w drzewostanie olszą czarną, rozwijające się w miejscach okresowo podtapianych. Obecnie występuje tu typowo antropogeniczne zbiorowisko młodego lasu brzozowego z domieszką olszy, osiki i wierzb, ze zróżnicowanym gatunkowo składem warstwy zielnej. Obok roślin leśnych można tu spotkać rośliny łąkowe, przejściowotorfowiskowe, szuwarowe, a nawet ruderalne.
Na Płw. Helskim olsy były dawniej znacznie rozpowszechnione. Dziś ich siedliska są zajęte przez roślinność trawiastą lub leśne zbiorowiska zastępcze.
Przystanek 2 - Szuwar trzcinowy
Szuwar trzcinowy pokrywa dużą powierzchnię sąsiadującą z wilgotnymi łąkami, zaroślami jeżynowymi i fragmentami lasów. Jego siedliska bywają silnie podtopione, niekiedy zalewne wodą. Panującym gatunkiem jest trzcina pospolita, a towarzyszą jej inne rośliny wilgotnych siedlisk, takie jak: kielisznik zaroślowy, wierzbownica kosmata, psianka słodkogórz, pokrzywa zwyczajna, mlecz polny, łoboda oszczepowata, przytulia błotna. Trzcina to silnie ekspansywny gatunek, łatwo rozprzestrzenia się na drodze wegetatywnej za pomocą szybko rosnących kłączy. Może przez to stanowić zagrożenie dla innych siedlisk, m.in. dla siedlisk halofilnych.
Przystanek 3 - Ptaki szuwaru trzcinowego
Szuwary trzcinowe są miejscem gniazdowania specyficznych gatunków ptaków wróblowatych. Są to niewielkie, brązowawe ptaki, które trudno zauważyć między źdźbłami trzcin. Ich obecność zdradzają charakterystyczne, odmienne dla każdego gatunku głosy. Gniazdują tu m.in.: trzcinniczek, potrzos, wąsatka, rokitniczka. W okresie migracji trzcinowiska są wykorzystywane przez tysiące wróblaków jako noclegowisko.
Przystanek 4 - Roślinność przyzatokowych wydm i plaży
Wąska plaża na granicy zasięgu fal usłana jest tzw. kidziną - wyrzuconymi prze wodę szczątkami organicznymi, wśród których możemy odnaleźć: zosterę morską, zamętnicę, różne gatunki glonów. Pod koniec lata, w miejscu kidziny wykształcają się specyficzne, krótkotrwałe zbiorowiska nitrofilne (azotolubne). Charakterystycznymi gatunkami tych zbiorowisk są: rukwiel nadmorska, solanka kolczysta. Niski wał wydm nadzatokowych wznoszący się nad plażą porastają psammofilne murawy oraz zarośla. Do roślin tworzących te zbiorowiska zaliczamy min.: wydmuchrzycę piaskową, piaskownicę zwyczajną, turzycę piaskową, pojedynczo spotykany jest mikołajek nadmorski i groszek nadmorski, a u podnóża wydm występuje honkenia piaskowa. Zbiorowiska te wchodzą w skład murawy , sąsiadującej bezpośrednio z plażą. Wierzchowinę wału wydmowego porasta murawa napiaskowa z dużym udziałem śmiałka pogiętego, przytulii pospolitej, prosienicznika szorstkiego, miejscami turzycy piaskowej i zwyczajnej.
Przystanek 5 - Ptaki zarośli
Zarośla róż i jeżyn to miejsce bytowania wielu gatunków niewielkich ptaków śpiewających. Ptaki ukrywają w nich swoje gniazda, a także zatrzymują się w nich podczas migracji. Licznie występują tu pokrzewki (piegża, cierniówka i kapturka) oraz kukułki, które są pasożytami gniazdowymi tych ptaków. Cierniste zarośla są także siedliskiem dzieżby gąsiorka, która przechowuje swoje ofiary (większe owady i drobne kręgowce), nabijając je na kolce.
Przystanek 6 - Drzewostan dębowy - pozostałość dawnej dąbrowy pomorskiej
Wąski pas niskiego drzewostanu z dębem szypułkowym to silnie zniekształcona pozostałość lasu brzozowo-dębowego. Zbiorowisko to występuje w Polsce jedynie w pasie Pobrzeży: Szczecińskiego, Słowińskiego i Kaszubskiego. Obecny drzewostan osiąga 12 m wysokości, pnie dębów są krótkie, powyginane, a konary koron wyrastają z pnia już na wysokości 3-4m. Niemal zupełnie brak jest warstwy krzewów, runo jest silnie zmienione. W runie występują: konwalia majowa, borówka czarna, orlica pospolita, śmiałek pogięty, kłosówka miękka, kokoryczka wonna. Obok drzewostanu występują płaty paproci - orlicy, która jest pozostałością z dawnego runa leśnego. Jest to miejsce odpoczynku dla wielu gatunków ptaków podczas wędrówek. Bardzo licznie wędrują tędy zięby, rudziki, drozdy śpiewaki, i gołębie grzywacze. Można zaobserwować przelatujące i polujące krogulce. Na łąkach licznie zatrzymują się ptaki wróblowe np.: świergotek łąkowy, pliszka żółta i pliszka siwa, jest to również miejsce polowań myszołowów i błotniaków stawowych.
Przystanek 7 - Roślinność solniskowa
Nadmorskie zbiorowiska słonolubne to rzadkie i bardzo wartościowe przyrodniczo skupiska roślinne Pomorza. Na polskim wybrzeżu występują tylko w kilku miejscach, m.in. na Wolinie i na obrzeżach Zatoki Puckiej. Są ginącym elementem naszej szaty roślinnej ze względu na ich nieliczne z natury występowanie, a także antropogeniczne przemiany zachodzące w środowisku. Warunkiem ich trwania jest utrzymanie stałego, określonego stopnia zasolenia podłoża oraz kośno-pastwiskowe użytkowanie. W strefie przymorskiej solniska występują na płaskich, zatorfionych odcinkach brzegu, okresowo zalewanych i podtapianych słonawą wodą. W okolicy Jastarni występują dwa zbiorowiska halofilne: subhalofilny szuwar (szuwar sitowca nadmorskiego) i łąka halofilna (słonawa).
Ścieżka przyrodnicza po uroczysku "Każa"
Uroczysko "Każa" znajduje się na Płw. Helskim między Chałupami a Kuźnicą. Jest to obszar o dużych walorach krajobrazowych i przyrodniczych. Występują tu dobrze zachowane zbiorowiska nieleśne i zaroślowe związane z płatami różnorodnych siedlisk - piaszczystą plażą, pagórkami wydmowymi, podmokłymi zagłębieniami terenu. Ścieżka ma długość 1100 m, można ją zwiedzać pieszo, fragmentami jest również dostępna dla rowerów.
Przystanek 1 - stanowisko "Przy krzyżu"
Ścieżka prowadzi w kierunku Zatoki Puckiej przez łąki i wrzosowiska. Głównymi gatunkami jest borówka brusznica i wrzos zwyczajny. Znajdują się tu także zarośla jeżynowe tworzone przez jeżynę Sprengela i jeżynę fałdolistną. W wyniku odejścia od gospodarki rolnej na tym obszarze, na łąki wkraczają pionierskie gatunki drzew - sosna zwyczajna i jarząb pospolity.
Przystanek 2 - Brzeg Zatoki Puckiej
Nadbrzeżny wał wydmowy porastają piaskolubne trawy przystosowane do ekstremalnych warunków życia - wydmuchrzyca piaskowa i piaskownica zwyczajna. Występują tu także zarośla tworzone przez różę pomarszczoną - obcy gatunek stosowany do utrwalania wydm nadbrzeżnych. W wschodniej części uroczyska znajdują się dwa podmokłe obniżenia terenu, zarośla szuwarowe oraz cenne, zanikające na polskim wybrzeżu zbiorowiska roślin halofilnych (słonolubnych).
Przystanek 3 - Wyniesienia wydmowe
Płat wrzosowiska częściowo zarastający drzewami, otoczony jest jeżynowym gąszczem oraz zaroślami z jarząbem pospolitym i czeremchą amerykańską. Jest to miejsce życia wielu drobnych ptaków śpiewającech, które znajdują schronienie w gęstych, ciernistych zaroślach - piegży, cierniówek, kapturek, gąsiorków i innych.
Ścieżka przyrodnicza na Górę Libek
Ścieżka rozpoczyna się i kończy w Kuźnicy, droga powrotna prowadzi plażą od oznakowanego zejścia z wydm. Długość ścieżki ok. 2,5 km.
Przystanek 1 - Techniczne umocnienia brzegowe
Brzeg morski jest zabezpieczony rzędami drewnianych pali osłabiających fale przyboju. Na spokojniejszych wodach chętnie gromadzi się zimą i podczas przelotów ptactwo wodne. Można tu zobaczyć m.in.: krzyżówki, gągoły, lodówki, markaczki, uhle, edredony i inne. Sztucznie uformowany wał wydmy przedniej jest ustabilizowany sosną zwyczajną oraz pochodzącą z południa sosną czarną. Drzewa przyjęły charakterystyczny, sztandarowy pokrój spowodowany silnymi wiatrami.
Przystanek 2 - Góra Libek
Jest to najwyższe wzniesienie wydmowe w zachodniej części Płw. Helskiego. Jej wysokość wynosi 12, 5 m. Porasta ją bór sosnowy, w runie licznie występuje paprotka zwyczajna. Rośnie tu także zimoziół bagienny - relikt glacjalny objęty w Polsce ochroną gatunkową.
Nazwa wydmy pochodzi prawdopodobnie od statku "Luebeck" z Lubeki, który w I poł. XVII wieku wszedł tu na mieliznę i zatonął.
Żyzne lasy z orlicą w Juracie
Jest to fragment Półwyspu o charakterystycznej rzeźbie terenu. Występują tu poprzeczne do osi Półwyspu wały wydmowe oraz podłużne, wilgotne zagłębienia międzywydmowe. Zabagnienie terenu i przewarstwienia torfowe decydują o specyficznym typie zbiorowisk roślinnych.
Przystanek 1 - Pomorski las dębowo-brzozowy
Zbiorowisko to występuje w Polsce jedynie w pasie Pobrzeży. W wariancie rosnącym pod Juratą, obok brzozy i dębu występuje domieszka sosny zwyczajnej. W runie dominuje orlica pospolita - okazała paproć osiągająca ponad 2m wysokości.
Przystanek 2 - Brzeg Zatoki Puckiej
Wąski pas plaży jest siedliskiem zmieraczka zatokowego. Jest to niewielki przedstawiciel obunogów, będący cennym elementem polskiej fauny. Odżywiając się szczątkami roślin wyrzuconymi przez morze, pełni rolę czyściciela plaż.
Przystanek 3 - Bagienny las olszowo-brzozowy
Występuje w zagłębieniach pomiędzy poprzecznymi wałami wydmowymi. Na runo leśne składają się głównie rośliny bagienne i szuwarowe.
