Kilka słów o budkach
Tak jak każdy z nas ma swój dom, tak samo mają je ptaki. W zależności od gatunku jedne wolą mieszkać w ”blokach”, czyli koloniach, gdzie znajduje się duże nagromadzenie gniazd bądź nor lęgowych, a inne wybierają „domki jednorodzinne”, gdzie ich lokum jest oddalone od gniazd innych ptaków.
Jeśli chodzi o wybór „domu” to ptaki można w zasadzie podzielić na 2 grupy:
- budujące gniazda
- wykorzystujące dziuple (takie ptaki nazywamy dziuplakami).
O ile do założenia gniazda potrzebny jest budulec, którego zwykle nie brakuje oraz odpowiednie miejsce w zależności od gatunku (np. trzcinowisko dla trzciniaka, drzewo, krzew lub budynek dla grzywacza), tak dla dziuplaków najlepsze są stare drzewa, w których naturalnie powstały dziuple, bądź łatwo mogą wykuć je samemu. Głównymi budowniczymi dziupli są dzięcioły, które co rok tworzą nowe, dzięki czemu opuszczone już lokum mogą zasiedlić inne gatunki. Nie wszędzie jednak są drzewa, w których dzięcioły chętnie kują. Zatem aby zwiększyć liczbę miejsc dogodnych do gniazdowania można powiesić budki lęgowe.
Istnieje kilka zasad których powinniśmy przestrzegać jeśli chcemy pomóc ptakom, a nie im zaszkodzić:
- budka powinna trzymać się określonych wymiarów, zwłaszcza średnicy otworu (od tego zależy jakie gatunki potencjalnie w niej zamieszkają)
- budka powinna być wykonana z naturalnych materiałów (najlepsze jest nieheblowane drewno)
- nie montujemy patyka przy otworze wlotowym (ptakom nie jest on potrzebny, a może ułatwić np. kunie albo kotu dostanie się do wnętrza budki)
- powinna być zbudowana w sposób umożliwiający jej otwarcie celem czyszczenia
- miejsce gdzie zawiśnie powinno być osłonięte od wiatru, a przede wszystkim od słońca (w wyniku nadmiernego promieniowania słonecznego może dojść do przegrzania piskląt)
- z tego samego powodu co powyżej, dachu nie obijamy blachą
- budki można wieszać przez cały rok
Uwaga na niewłaściwe budki!
W niektórych sklepach można znaleźć piękne i kolorowe budki dla ptaków- takie konstrukcje mają walor dekoracyjny a nie użytkowy. Często nie mają właściwych wymiarów, a wielkość otworu jest przypadkowa. Dodatkowo jaskrawe kolory wyróżniają ją w otoczeniu ułatwiając znalezienie jej przez drapieżniki.
Jakie ptaki zasiedlają budki lęgowe?
- typ budki A1: modraszka
- typ budki A: bogatka, mazurek, wróbel, muchołówka
- typ budki B: bogatka, szpak, mazurek, wróbel
- typ budki D: szpak, kawka, gągoł, siniak
Oprócz tych 4 typów istnieją jeszcze inne, bardziej wyspecjalizowane dla m.in. jerzyka, pustułki czy pójdźki.
Pamiętajmy, że samo powieszenie skrzynki lęgowej nie oznacza, że na pewno zostanie zasiedlona. Oprócz schronienia, ptaki muszą w okolicy czuć się bezpiecznie oraz mieć dogodne miejsce do znalezienia pożywienia.
Działania Nadmorskiego Paku Krajobrazowego
Na terenie NPK oraz jego otuliny zwiększamy dostępność miejsc lęgowych dla ptaków. Do tej pory powiesiliśmy już ponad 130 budek, a planujemy powiększyć tę liczbę. Nasze skrzynki znajdują się m.in. w Ostrowie, Jastrzębiej Górze czy na Półwyspie Helskim.
Co roku nasi pracownicy czyszczą budki, czyli usuwają stare gniazda, które ptaki zbudowały w budce. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt takie działania są dozwolone w terminie od 16 października do końca lutego. Nie ma co żałować pracy wykonanej przez ptasich lokatorów, usuwanie zgromadzonego materiału wyjdzie im na dobre. Warstwy mchu, piór i sierści zwierząt mogą stanowić siedlisko pasożytów, które mogą zagrażać dobrostanowi ptaków i piskląt. Dodatkowo, w każdym kolejnym sezonie lęgowym dokładane są kolejne warstwy przez co jaja, a potem pisklęta znajdują się coraz bliżej otworu, a tym samym stają się łatwiej dostępne dla łakomych łap drapieżników.
Pamiętajmy o czyszczeniu budek które zawiesiliśmy samodzielnie, na opisane wyżej działanie w ww. terminie nie jest wymagane żadne zezwolenie. Należy jedynie pamiętać o zasadach bezpieczeństwa wchodząc na drabinę oraz higienie- sprzątać można w rękawiczkach albo gołymi rękoma, ale należy potem bezwzględnie umyć ręce.
MB
Źródła:
http://www.ptasiastrefa.pl/budki-legowe/97-dlaczego-wieszamy-budki
https://jestemnaptak.pl/jak-pomoc-ptakom/jak-wybrac-budke-dla-ptakow/#
https://przyrodadlasosnowca.wordpress.com/2020/04/05/jak-wybrac-odpowiednia-budke-legowa/
https://lopuchowko.poznan.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/qyZ4/content/pora-na-czyszczenie-budek-legowych
