Dolina Chłapowska

Dolina Chłapowska z kwitnącym żarnowcem grafika
żarnowiec miotlasty grafika
Dolina Chłapowska grafika

Powołany na mocy: Zarządzenie Nr 150/2000 Wojewody Pomorskiego z dnia 4 sierpnia 2000 r. (Dz. u. WP Nr 79, poz 479)  Kępa Swarzewska

Położenie: Kępa Swarzewska, na północny-zachód od Chłapowa, miasto Władysławowo

Powierzchnia: 24,83 ha

Typ: krajobrazowy

Forma krajobrazowa: nadmorska dolina erozyjna

Geneza: Dolina Chłapowska rozwijała się w dwóch cyklach morfogenetycznych. W pierwszym z nich powstała i rozwinęła się szeroka dolina, której pierwotne dno jest zawieszone na klifie na wysokości około 16 metrów. Dzisiejsza dolina jest prawdopodobnie niewielkim, górnym odcinkiem dawnej Doliny Chłapowskiej, która mogła mieć od 8 do 16 km. Była to forma dojrzała, kiedy transgresja morska o dużym natężeniu oraz wzmożona abrazja przerwały jej cykl rozwojowy. W drugim okresie rozwoju w starą, rozległą formę dolinną wcięła się znacznie młodsza forma erozyjna o charakterze parowu. Dno tej formy nawiązuje do współczesnej bazy erozyjnej, jaką stanowi poziom Bałtyku.

Gleby: brunatne wyługowane lub gleby brunatne kwaśne

Walory przyrodnicze:

  • Cenne gatunki flory: na zboczach doliny szczególnie licznie występuje żarnowiec miotlasty Sarothamnus scoparius, znajdują się tu stanowiska gatunków objętych ochroną: rokitnik zwyczajny Hippophaë rhamnoides, bluszcz pospolity Hedera helix, turzyca piaskowa Carex arenaria, wilżyna ciernista Ononis spinosa, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, pierwiosnka pospolita Primula officinalis, porzeczka czarna Ribes nigrum, oraz gatunki uznane za rzadkie na Pomorzu tj. wilżyna rozłogowa Ononis regens, bażyna czarna Empetrum nigrum, szczwół plamisty Conium maculatum.
  • Cenne gatunki fauny: brak dokładnego rozpoznania fauny rezerwatu; jest to miejsce polowań myszołowa Buteo buteo; gęste, cierniste krzewy rokitnika Hippophaë rhamnoides, róży Rosa canina, R. rubigosa, głogów Crataegus oxyacantha, C.monogyna oraz jałowca Juniperus communis są dogodnym miejscem gniazdowania wielu gatunków ptaków m.in.: gąsiorka Lanius collurio, jarzębatki Sylwia nisoria, zięby Fringilla coelebs. W okresie jesienno-zimowym owoce tych krzewów stanowią ważną bazę pokarmową dla ptaków przelotnych i zimujących: kwiczoła Turdus pilaris, jemiołuszki Bombycilla garrulus i innych.

Walory kulturowe: znajdują się tu stanowiska archeologiczne tzw. kultury grobów skrzynkowych, ślady wykorzystywania doliny przez rybaków do transportu łodzi i ryb oraz ślady użytkowania wychodni węgla brunatnego w połowie XIX wieku; była to również trasa przejścia wojsk szwedzkich po wylądowaniu na południowym wybrzeżu Bałtyku w czasie "potopu szwedzkiego"; świadectwem myśli technicznej lat dwudziestych ubiegłego wieku jest przecięcie doliny wysokim nasypem, po którym biegnie tzw. Droga Nadmorska. Pod nasypem poprowadzono ponad 50-metrowy tunel pełniący funkcje komunikacyjne i hydrologiczne.

Najpoważniejsze zagrożenia: zanieczyszczenie wód powierzchniowych i głębinowych ściekami z terenu Chłapowa; degradacja krajobrazu przez wprowadzanie zabudowy mieszkalnej w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu; intensywna penetracja obszaru rezerwatu przez turystów; silne zaśmiecenie terenu.

Cel ochrony: zachowanie krajobrazu nadmorskiej doliny erozyjnej w strefie krawędziowej Kępy Swarzewskiej wraz z charakterystyczną roślinnością. Jest to obszar o wybitnych walorach krajobrazowych — dolina ma długość około pół kilometra, jej dno jest wyraźnie wcięte i miejscami osiąga głębokość przeszło 40 metrów. Dolina charakteryzuje się dużym spadkiem, gdyż różnica poziomów między górnym odcinkiem a wylotem na nadmorskiej plaży wynosi 50m.

Mapa Rezerwatu Dolina Chłapowska